نگاهی به تاریخچه وهابیت

 نگاهی به تاریخچه وهابیت

ابن تیمیه زمینه ساز تفکر وهابیت
احمد بن تیمیه درسال 661 در توابع شام متولد شد . در 17 سالگی همراه پدر به دمشق رفت . از آغاز قرن هشتم افکار انحرافی او بروز یافت و با مسلمات اسلام و آرای علما مخالفت کرد.

او حنبلی بود و چند قرن پس از متروک شدن افکار و آرای خوارج، مطالبی در مسائل مختلف اسلامی بیان کرد که موافق با نظریات خوارج بود. علما و پیشوایان دینی افکار او را نقد و رد نموده، به انحراف و ارتداد او فتوا دادند. و پس از بارها زندانی و تبعید شدن در شام و مصر به سال 728 در زندان شام از دنیارفت. مخالفت علما و فقهای سه مذهب شافعی حنفی و مالکی با عقاید ابن تیمیه موجب شد که در مدت کوتاهی عقاید او متروک و از صحنه خارج شود. تا اینکه درقرن یازدهم محمد بن عبدالوهاب نظرات او را تبلیغ و ترویج نمود و عملا اجرا کرد.

ابن تیمیه به علوم مختلف فقه و تفسیر و حدیث آشنا و در فن خطابه مهارت زیادی داشت ،و برخلاف روش علما در مقابل مخالفان خود ادب و احترام را رعایت نمی کرد و الفاظ اهانت آمیز و هتاکانه را به راحتی به کار می گرفت.

او بیشترین مخالفت و اهانتها را در باره شیعیان و بزرگان و پیشوایان شیعه داشته ولی درباره صحابه و علمای اهل سنت هم اعتراضات و جسارتهای فراوانی نموده است. و درباره او گفته اند روحیه معتدل نداشت و با اینکه خود راشیخ الاسلام حنبلی می دانست، تا آخر عمر همسر اختیار نکرد.

وهابیت، تجدید تفکر خوارج و ابن تیمیه
فرقه وهابیت منسوب به شیخ محمدبن عبدالوهاب نجدی است، البته وهابی ها این نسبت را قبول ندارند و خود را گاهی به اعتبار محمدبن عبدالوهاب « محمدی » و گاهی به اعتبار پیروی از صحابه و سلف صالح ، « سلفیه » می نامند.

شیخ محمد فرزند عبدالوهاب ( پدرش قاضی شهر و از علمای حنبلی ) در سال 1115ق در شهر عیینیه از توابع نجد در حجاز متولد شد. فقه حنبلی را نزد پدر آموخت و بعد به شهر مدینه و سپس درنقاط دیگر جهان مسافرت و اقامت نمود. پدرش با عقاید او مخالف بود،او پس از مرگ پدر در 38 سالگی پرده از عقاید خود برداشت. اعتراض مردم زادگاهش او را ناگزیر نمود که شهر را ترک کند و اجبارا به شهری بنام «درعیه» که حاکم آن محمدبن سعود ( جد آل سعود ) بود رفت.

وی دعوت خود را با حاکم درمیان گذاشت و هر دو پیمان بستند دعوت از ابن عبدالوهاب و حکومت و پشتیبانی در دست ابن سعود باشد.

به زودی حمله به قبایل و شهرهای اطراف شروع شد. نتیجه قتل و غارت بی رحمانه مردم به اتهام شرک و کفر،این بود که مخالفان سرکوب و یا تسلیم، وسیل غنیمت و ثروت به سوی وهابی ها  سرازیر شود.

بر خلاف ابن تیمیه که پنج قرن قبل نتوانست اهداف خود را پیش ببرد ابن عبدالوهاب بسرعت پیشرفت و اقتدار بیشتر بدست می آورد زیرا که موقعیت و شیوه های آن دو تفاوت هایی داشت.

دلایل پیشرفت وهابیت:
1- ابن عبدالوهاب بر خلاف ابن تیمیه محل تبلیغ خود را دور از حضور علما و قضات مذاهب سه گانه اهل سنت انتخاب کرد.

2- مردم این منطقه از نظر اقتصادی فقیر بودند و لذا جاذبه غارت اموال و غنیمت و ثروت، آنها را تشویق به همکاری می نمود.

3- حمایت سیاسی و نظامی ابن سعود از ابن عبدالوهاب امتیازی بود که ابن تیمیه از آن بی نصیب بود.

4-قهر و غلبه و بکار گیری قدرت و کشتار، در دل مخالفان ایجاد رعب میکرد و قدرت مخالفت از آنها سلب می شد.

حمله به شهر های بزرگ و مقدس:
در سال 1216ق امیر سعودی با لشکر بزرگی از مردم نجد و عشایر جنوب و حجاز و تهامه به کربلا حمله کرد و بیشتر مردم کوچه و بازار و خانه ها را به قتل رساند. در این حمله 20 هزار نفر از مردم و زائران کربلا کشته شدند. اموال مردم و خزائن حرم غارت گردید.

در سال 1217ق به طائف حمله کردند مردم را قتل عام نموده و به کوچک و بزرگ رحم نکردند.

در سال 1223ق بار دیگر به کربلا و نجف حمله کردند ولی با آمادگی مردم که به رهبری عالم بزرگ شیخ جعفر کاشف الغطا مقاومت می کردند، وهابی ها با اینکه شهر را به گلوله بستند، نتوانستند وارد شهر شده و عقب نشینی کردند.

عقاید و آراء وهابیان:
وهابی ها عقایدی برخلاف همه مسلمانان شیعه و سنی دارند و این عقاید را از ابن تیمیه فراگرفته و احیا نموده اند.

از نظر آنها خداوند دارای جسم است * مکان و جهت دارد* در بالای عرش قرار دارد و گاهی به آسمان پایین می آید * قابل رویت است و در قیامت همه او را می بینند * دارای دست وساق و قدم و چهره و اعضای بدن است*.

ابن تیمیه و ابن عبدالوهاب به ظاهر الفاظ قرآن توجه دارند و هر نوع معنی کنایی و مفاهیم استعاری را انکار می کنند.

برخی فتاوای فقهی وهابیان:
در مورد پیامبر اکرم (ص ) شفیع قرار دادن او به پیشگاه خدا، توسل جستن به آن حضرت، مخاطب قرار دادن او با تعبیرهایی مثل « یا رسول الله » ، تبرک جستن به قبر او، نماز و دعا خواندن در کنار قبر، تعظیم و احترام به ایشان، همه اینها شرک و کفر و ارتکاب هریک از این اعمال حرام و بت پرستی است و موجب ارتداد شده جان و مال چنین افرادی اگر توبه نکنند مباح است و باید هرچه سریعتر به قتل برسند. و نیز واجب است که قبر ها و حرم ها که نقش اصنام و اوثان را دارد هرچه زودتر تخریب و آثار آنها محو شود.

چنانکه سفر کردن برای زیارت، ساختن حرم و بارگاه، تعمیر قبور و مشاهد، حرام و منهدم ساختن قبر و گنبد او واجب است. و حرام است تبرک جستن به خاک و لمس نمودن و بوسیدن قبر او، و این قبر یکی از بت های دنیا بلکه بزرگ ترین بتها است. و قبور سایر پیامبران و صالحان نیز چنین است.

بزرگترین جنایت وهابی ها:
در 8 شوال سال 1344 قمری پس از زمینه سازی های لازم آنچه گنبد و ضریح در مدینه و بیرون از این شهر بود ویران و با خاک یکسان نمودند از جمله آنها:

گنبد و بارگاه شریف ائمه بقیع (ع) و گنبد متعلق به عبدالله و آمنه والدین رسول خدا (ص) حرم همسران و دختران ایشان، و حرم ابراهیم فرزند پیامبر (ص) گنبد متعلق به اسماعیل فرزند امام صادق (ع) و همین طور گنبد و حرمها در شهر های دیگر که متعلق به بزرگان اسلام از جمله عبدالله ابن عباس، عبدالمطلب، ابوطالب، خدیجه، محل تولد پیامبر، و حضرت زهرا (س)، و گنبد و قبر حوا و صندوق و ضریح روی این قبور شریف بکلی منهدم گردید.

تنها گنبد حرم مطهر پیامبر (ص) در اثر ترس از اقدام مسلمانان جهان از تعرض و تخریب مصون ماند. گرچه برخی نویسندگان وهابی اعلام کردند که ما این گنبد را به عنوان یکی از گنبد های مسجد می شناسیم و نه به عنوان گنبد و بارگاه حرم پیامبر (ص).

 انتخاب و تلخیص از کتاب « تاریخ حرم ائمه بقیع » نوشته محمد صادق نجمی