کتابی در باره توبه
معرفی کتابی از ایت الله مظاهری
مجموعۀ مباحث «سیر و سلوک» معظّم له، مشتمل بر یک مقدّمه و چند دفتر است.
کتاب توبه، دفتر دوّم از دفاترِ این مجموعه است و مباحث آن که به شرح و تبیین منزل دوّم از منازل سیر و سلوک یعنی «منزل توبه» اختصاص دارد، در طول سال‌های مختلف، توسّط حضرت آیت الله العظمی مظاهری«مدّظلّه‌العالی» در درس‌گفتارهایی اخلاقی، در مسجد حکیم اصفهان بیان گردیده و پس از تنظیم، تحقیق و ویرایش و سپس بازبینی نهائی معظّم له، به صورت حاضر و در ده فصل ارائه می‌گردد:
فصل اوّل ، پس از مروری بر مباحث گذشته، به بیان تعاریف و کلیّات منزل توبه می‌پردازد.
در فصل دوّم، ارکان توبه که عبارتند از: احساس ندامت، اظهار ندامت، عزم اصلاح و اصلاح عملی، تشریح شده است. در این فصل معلوم می‌شود که اساس منزل توبه، رسیدن به حالت توبه یعنی احساس حقیقی ندامت و شرمندگی در برابر خداوند متعال است و سایر ارکان توبه، پس از آن خودبه‌خود محقّق می‌شود.
در فصل سوّم، اثبات می‌گردد که پذیرش توبه از سوی پروردگار متعال، هیچ شرطی ندارد و شرایط ظاهری که در قرآن و روایات، برای توبه بیان گردیده، برّرسی می‌شود. بر اساس دیدگاه آیت الله العظمی مظاهری«مدّظلّه‌العالی»، توبۀ هنگام مرگ و حتّی توبۀ پس از مرگ و در جهنّم نیز، اگر حقیقی و خالصانه باشد، مورد پذیرش خدای تعالی واقع می‌شود.
فصل چهارم کتاب، ضرورت امیدواری به رحمت واسعۀ خداوند متعال را یادآوری می‌کند و به تشریح دو فضیلت خوف و رجاء، می‌پردازد.
در فصل پنجم، ده راهکار اساسی برای رسیدن به حالت ارزشمند توبه بیان می‌شود.
در فصل ششم، به دوازده ثمره، از ثمرات دستیابی به حالت توبه، اشاره شده است.
فصل هفتم، توبه را به دو قسم کلّیِ توبه از حقّ الله و توبه از حقّ النّاس، منقسم می‌کند و نحوۀ توبه از هر دو قسم را بیان می‌دارد.
در فصل هشتم، مراتب توبه که عبارتند از توبۀ عوام، توبۀ خواص و توبۀ اخصّ‌الخواص، تشریح می‌گردد. بر اساس مطالب این فصل، هیچ کس نباید خود را بی‌نیاز از توبه بداند و توبه صرفاً مربوط به افراد گناهکار نیست؛ بلکه هرگونه ترک اولی برای خواص و توجّه به غیر حق تعالی برای اخصّ‌الخواص، توبه را بر آدمی واجب می‌سازد.
فصل نهم، تأثیر توسّل و شفاعت در پذیرش توبه را بازگو می‌کند.
در فصل دهم، به سایر اسباب آمرزش، نظیر اجتناب از گناه، انجام اعمال نیک و عقوبت دنیوی، اشاره می‌گردد.